Honorair Consul Generaal Ben Jager

Honorair Consul Generaal

Ben Jager

Tijdens de omwenteling in Centraal- en Oost-Europa in 1989 werd mijn aandacht gevestigd op Roemenië. Het bleek het enige land waar de afschaffing van het communisme met geweld verlopen is. Ruim 1100 mensen zijn gedood in december 1989. Nadien werd een regering gevormd die grotendeels bestond uit voormalige communisten, waardoor de hervormingen uitbleven. Het werd duidelijk dat het land daarmee een achterstand opliep ten opzichte van de andere landen in Centraal- en Oost Europa . In 1992 ging ik zelf poolshoogte nemen en zag ik desastreuse situatie waarin de op 25 december 1989 geëxecuteerde dictator Nicolae Ceauşescu het land had achtergelaten.

Het was voor mij aanleiding om in het bestuur van de internationale koepelorganisatie Operation Villages Roumains zitting te nemen dat zich met name richtte op de opbouw van het land met een sterk accent op plattelandsontwikkeling en humanitaire hulpverlening.

Tegelijkertijd werd ik gevraagd als projectmanager om de landen Roemenië en Bulgarije ondersteuning te verlenen bij hun politieke en economische transitie en de opbouw van een civil society; deze activiteiten mogelijk gemaakt door het MATRA programma van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Op diverse beleidsterreinen werd ondersteuning geboden zoals bijvoorbeeld herinrichting agrarische sector, financiering van de gezondheidszorg, watermanagement, decentralisatie van bestuur, functioneren markteconomie in relatie met competitiviteit, minderhedenbeleid(Roma),voedselveiligheid, etcetera. Na 2004 werd het accent gelegd op de toetreding tot de Europese Unie en dat impliceerde tevens intensieve lobby activiteiten in Nederland, omdat Roemenië voor vele politici en journalisten een “witte vlek” was en nog steeds is. In september 2005 vond een officieel bezoek plaats van de toenmalige premier Calin Popescu Tariceanu, waarbij hij mij verzocht het consulschap van zijn land te willen aanvaarden. In 2006 het initiatief genomen om het ondernemersplatform Dutch Romanian Network op te richten. Omdat het tijdschrift Roemenië Bulletin ophield te bestaan heb ik het tijdschrift Roemenië Magazine opgericht als een samenvoeging van de Curier(uitgave van OVR) en het opgeheven Roemenië Bulletin. Omstreeks 2009 is daaraan de digitale DRN Nieuwsbrief aan toegevoegd waarin het Roemenië Bulletin geleidelijk is opgegaan. In een later stadium benoemd tot honorair consul generaal van Roemenië. In 2018 onderscheiden door President Klaus Johannis met de Orde van Verdienste met de rang van Officier voor inspanningen betreffende de bilaterale economische relaties tussen Roemenië en Nederland. Lid van Corps Consulaire Nederland, Corps Consulaire Noord-Brabant en van Corps Consulaire à Maestricht.

Een land heeft in een ander land maar één ambassade. In Nederland is de ambassade van een land bijna altijd in Den Haag gevestigd, omdat daar de regering gezeteld is. Ambassadeurs zijn hooggeplaatste diplomaten die hun eigen regering vertegenwoordigen. Consuls verrichten beperkte diplomatieke handelingen. Als een land de onafhankelijkheid van een ander land erkent, dan vestigen ze daar een ambassade. Naast de aanwezigheid van beroepsconsuls – zetelend op de ambassade, zijn er honorair consuls.De duiding honorair geeft aan de deze functie geen inkomen genereert en ook een eretitel impliceert dit in tegenstelling tot de beroepsconsuls die aan de ambassade verbonden zijn. Grote of belangrijke consulaten krijgen soms de naam ‘consulaat-generaal’. Zo’n consulaat-generaal heeft vaak meerdere gewone consulaten onder zich. Veel kleine of arme landen hebben slechts een honorair consul in Nederland, omdat een ambassade of consulaat te duur is. Roemenie heeft in Nederland een ambassade, drie consulaten en een consulaat-generaal.

Consuls kwamen al voor in de Romeinse tijd en waren de hoogste magistraten in het Romeinse Rijk. Ieder jaar werden twee vooraanstaande senatoren door het Romeinse volk gekozen in deze functie, die geacht werden elkaar te controleren. Het Romeinse consulaat bestond ruim duizend jaar van 509 v.Chr. tot 541 na Chr. toen het door keizer Justinianus werd afgeschaft. Uiteraard hebben de huidige (honorair) consuls inhoudelijk een geheel andere functie dan in vroeger tijden. In tegenstelling tot de “beroeps” diplomaten, geniet de Honoraire Consul geen volledige, maar een beperkte vorm van diplomatieke onschendbaarheid. Het onderscheid is ook te zien aan de plaatjes op de auto’s. CD (Corps Diplomatique) voor de beroeps en CC (Corps Consulaire) voor de Honoraire Consuls.
In het Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer (ook wel Conventie van Wenen of Weense Conventie genoemd) zijn de regels van het diplomatieke verkeer zijn vastgelegd. Hieronder vallen de privileges en de onschendbaarheid (“immuniteit”) van diplomaten en diplomatieke vertegenwoordigingen. Nederland en Roemenië zijn twee van de 179 landen die partij zijn bij het Verdrag van Wenen. Naast dit verdrag bestaat er ook onder meer het Verdrag van Wenen inzake consulair verkeer uit 1963.

Wat doet een honorair consul?
De taken van een honorair consul kunnen per land en per consul verschillen(zie elders op deze website). De ambassade is verantwoordelijk voor de afgifte van reisdocumenten (paspoorten voor staatsburgers van het land van herkomst en visa voor burgers uit het gastland), waaronder nooddocumenten, formaliteiten op het gebied van de burgerlijke stand (huwelijk, echtscheiding, geboorte, overlijden), het personen- en familierecht en het notariaat, de afgifte van diverse consulaire verklaringen certificaten, de afgifte van rijbewijzen, identiteitsbewijzen, hulp bij vervoer van stoffelijke overschotten (laissez-passer), informatie voor bedrijven en voorlichting over wetgeving. Uitgaande van het Verdrag van Wenen inzake Consulaire Betrekkingen valt de taak van een consul te omschrijven als:

• de bescherming van de belangen van de staat die hij vertegenwoordigt, en van zijn onderdanen;
• bevordering van de handel en van de economische, culturele en wetenschappelijke betrekkingen;
• het waarnemen en rapporteren over het economische, commerciële en culturele leven;
• vertegenwoordiging van onderdanen van de zendstaat (Roemenië) voor rechterlijke en andere autoriteiten in geval van afwezigheid van die onderdanen;
• bescherming van de belangen van onderdanen uit de zendstaat die minderjarig of anderszins handelingsonbekwaam zijn;
• het tekenen van documenten;
• representatieve functies bij ontstentenis van de ambassadeur;
• het verlenen van bijstand aan zee- en binnenvaartschepen alsook luchtvaartuigen die de nationaliteit van de zendstaat hebben en hun bemanningen.